JOHAN VAN GRINSVEN

Zomserse muziek

In de Volkskrant van afgelopen zaterdag 10 juni 2023 geeft de Britse schrijver Max Porter muziektips: "...Iets om echt trots op te zijn. Dit is multicultureel Groot-Brittannië dat muziek van wereldklasse maakt. Ik heb het dan over musici als Sons of Kemet, Ezra Collective, Kokoroko, Moses Boyd en Theon Cross."
Hij heeft gelijk…
kokoroko

Elvis herleeft

Het veelbewogen leven van Elvis Presley is al uit en te na van alle kanten belicht, dus verwacht niks nieuws van de film 'Elvis' van Baz Luhrmann. Maar hij heeft er een geweldige biografische film van gemaakt vanuit de visie van Col. Tom Parker (gespeeld door Tom Hanks), de malafide manager van Elvis (en een Nederlander: Andries van Kuijk uit Breda). Een film vol met ouderwets-heerlijke muziek.
In Club A Capella van Guldenberg Hotel & Brasserie in de bossen van Hwlvoirtkrijgt film kijken een extra dimensie. Chesterfield banken (stevige extra prijs), een bijzonder vormgegeven zaal, geweldig beeld en geluid en een bar achter in de zaal. Heerlijk onderuitgezakt genieten.
elvis film_1-squashed

Tommy is niet meer

Peter Luiten, de eigenaar van de onovertroffen Tilburgse platenzaak Tommy is overleden. 73 jaar pas. De platenwinkel - begonnen in 1974 - is al vijftien jaar gesloten, maar verdween nooit uit de herinnering van muziekliefhebbers uit Tilburg en verre omstreken. Want Tommy had een grote naam. Eerst gevestigd aan de Korvelseweg, later aan de Nieuwlandsstraat. Wat altijd hetzelfde bleef: het assortiment (onder andere rock, pop, soul, funk, blues, jazz) en de uiterst rustige, soms wat norse, op een kruk achter de kassa gezeten uitbater Peter Luiten. Hij dweepte met niets of niemand. Schreef de kassabonnen met de hand en - zeker in de beginjaren - rondde de aankoopsom voor vaste klanten naar beneden af. En dat terwijl Luiten zijn platen altijd een paar gulden goedkoper verkocht dan de concurrentie.
Tommy had een sterke aantrekkingskracht voor muziekfanaten. Wat was er deze week weer aan elpees binnengekomen? Een lijstje met nieuwe aanwinsten hing in de winkel. Maar waar bijna geen enkele trouwe klant aan voorbijging waren de bakken met afgeprijsde platen. Vanaf een paar gulden te koop. Het enige nadeel: de hoes had een stevige inkeping gekregen. Verminkt, maar goedkoop.
Het mooiste was als je er met een dusdanig volle gele plastic tas inclusief Tommy-opschrift naar buiten ging dat de naden net niet barstten. En je die vracht ook nog heel thuis kreeg, op de fiets of brommer. Dan een voor een de nieuwe oogst beluisteren. Hoes bestuderen. Teksten op de binnenhoes of het inlegvel meelezen. Daarna heeft muziek nooit meer zo mooi geklonken.

goedkope elpees_bew-squashed

Het engagement van Diana Jones

De Amerikaanse zangeres Diana Jones toert tot het einde van de maand oktober door Nederland en België. Een bezoek aan een optreden van haar is zeer de moeite waard.
Een artikel over haar nieuwste album Song To A Refugee (2020) bracht me enkele maanden geleden op het spoor van de zangeres en liedjesschrijver. De liedjes op die plaat getuigen van groot mededogen voor de onfortuinlijken op aarde. Een muzikale daad van solidariteit met vluchtelingen en ontheemden wereldwijd, van degenen die in wrakke bootjes van Afrika naar Europa over proberen te steken tot de armen die een lange mars door Zuid-Amerika ondernemen in de hoop in de Verenigde Staten hun uitzichtloosheid te overwinnen, desnoods als illegale inwoner.
De met een fascinerende, gelaagde stem gezegende Diana Jones heeft erbarmen in mooie liedjes en stemmige, bescheiden arrangementen verpakt. In een enkel nummer wordt ze bijgestaan door enkele groten uit de muziekwereld: Steve Earle, Richard Thompson en Peggy Seeger. Ook al zullen de dertien liedjes nergens in de wereld vluchtelingen bereiken en soelaas bieden, misschien stemmen ze de luisteraars tot nadenken, tot minder hardvochtigheid en meer compassie.
dianajonessongtoarefugeeartwork
Dit engagement is geen eenmalige uitschieter voor Diana Jones, die in de genres folk, country, americana en bluegrass thuis is. Al eerder – ze bracht tot nu toe zes albums uit - toonde ze haar grote betrokkenheid bij mens en natuur. Zo nam ze stelling tegen ontwrichtende ertswinning in de Appalachen, het gebergte in het noordoosten van Noord-Amerika. Niet verwonderlijk, daar liggen haar wortels. ‘De stem van het platteland van zuidelijk Amerika (rural southern America)’, wordt ze wel genoemd. Haar verhalende liedjes zijn eigentijds maar tegelijk geworteld in een diepe muzikale traditie. Dat maakt ze zo bijzonder. Diezelfde gelaagdheid zit in haar stem, die schrijnend, klagelijk en troostend tegelijk is en waarin zowel verlangen, mededogen en sociaal commentaar echoën.

Waargebeurde verhalen
Tegen een redacteur van muziekblad Heaven zei ze enkele jaren geleden dit: “Ik lees graag waargebeurde verhalen over vroeger. Niet voor niets spelen meerdere liedjes zich af in het verre Amerikaanse verleden. Het leven in de Appalachen was hard: bittere armoede, verwoeste oogsten, instortende kolenmijnen, stervende baby’s, moord en doodslag en ga zo maar door. Niet voor niets konden die mensen veel beter met rampspoed omgaan dan wij tegenwoordig – ze moesten wel om de moed er in te houden. Hoe duister mijn teksten ook mogen zijn, er zit altijd wel een kier in waar een straaltje verlossing door naar binnen schijnt. Droevige liedjes werken verheffend, daar ben ik heilig van overtuigd.”
Een liedje van haar - ‘Pony’ - is het verhaal van een native American kind dat in een speciale kostschool wordt ondergebracht door de overheid, waar hij wegkwijnt vanwege de heimwee naar zijn thuis. Een liedje van het album Remembrance Of You uit 2006, maar actueler dan ooit gezien de recente onthullingen in Canada en Amerika over het schrikbewind dat in dit soort kostscholen werd gevoerd.

Korte biografische schets
Jones woont en werkt in Nashville, maar werd geboren in New York ‘als het product van een vluchtige romance’ zegt ze zelf. Haar moeder, nog erg jong, stond haar af en Jones groeide op bij haar adoptieouders, die regelmatig verhuisden. In Rhode Island studeerde ze geschiedenis en kunst. Later werd ze verenigd met haar familie in het oosten van de staat Tennessee, in de uitlopers van de Smokey Mountains, waar ze zich meteen thuis voelde, volgens eigen zegge. Haar moeder kwam over uit Engeland; ze was getrouwd met een Brit en had met hem twee kinderen gekregen. Het bleek dat haar opa ook muzikant was en heeft gemusiceerd met country-fenomeen Chet Atkins. Op haar 23ste had ze ineens een hele familie erbij. Overigens, haar geboortejaar laat ze onvermeld.
Jones deed als 6-jarige al mee aan een talentenjacht, zong jarenlang in de kerk, in een schoolkoor en als 9-jarige vermaakte ze bewoners van een zorgcentrum met haar zang. Voor haar loopbaan verhuisde naar Austin in Texas. Ze maakte in eigen beheer twee albums die nooit bij een platenmaatschappij terecht zijn gekomen. Al tourend en optredend door het land, maakte ze vlieguren en groeide als muzikante en liedjesschrijver, zegt ze zelf. Ze verhuisde naar Northampton in Massachusetts, probeerde het te maken als muzikante, maar voorzag in haar onderhoud als portret- en huisschilder. Nadat ze aan een talentenjacht in Nashville meedeed, ging haar loopbaan crescendo. Tot haar inspiratiebronnen horen onder anderen Johnny Cash, Patsy Cline, Dolly Parton en Emmylou Harris.

De albums van Diana Jones: My Remembrance Of You (2006), Better Times Will Come (2009), High Atmosphere (2011), Museum Of Appalachian Recordings (2013), Live In Concert (2016) en Song Of A Refugee (2020). Een nog bescheiden, maar hoogstaand oeuvre.

Diana Jones wordt in Nederland geboekt door LDM Bookings, dat een indrukwekkende reeks artiesten vertegenwoordigd.

Summer of Soul: het zwarte Woodstock

summerofsoul
In de zomer van 1969 vindt op zo'n 150 kilometer van Woodstock nog een groot festival plaats. In New York, in park Mount Morris in de wijk Harlem. Het Harlem Cultural Festival is uitgesmeerd over zes weekeinden. Met gratis optredens van onder anderen Stevie Wonder, Sly & The Family Stone, The Staple Singers, Mahalia Jackson, The Fifth Dimension, Ray Barreto, The Chamber Brothers, B.B. King, Mongo Santamaria, Nina Simone, Edwin Hawkins Singers, Herbie Mann, Abbey Lincoln, Max Roach, David Ruffin, Chuck Jackson, Gladys Knight & The Pips en Hugh Masakela. Een uitbundige verzameling talenten uit de wereld van soul, blues, funk, jazz, gospel. En veel publiek, in totaal zo'n 300.000 mensen.
sos tapes
Documentaire
Hoe majestueus de muzikanten waren en hoe feestelijk de sfeer was, is pas sinds kort te zien, in de documentaire Summer Of Soul (…or When the Revolution Could Not Be Televised). Dat laatste refereert aan de 45 uur aan concertregistratie vastgelegd door regisseur Hal Tulchin maar nooit vertoond. Geen televisiezender of filmstudio had er belangstelling voor. Dankzij muzikant, producer en filmregisseur Ahmir Thompson, bekend als Questlove, zijn al die tapes afgestoft en is er toch een documentaire van bijna twee uur van gekomen. Met optredens, interviews met artiesten en bezoekers van toen. Maar ook met tal van deskundigen die de tijdgeest van die zomer duiden. En het belang van deze optredens in het voor zwart Amerika scharnierjaar 1969, toen black ineens beautiful werd.

sos publiek
Belangrijk tijdsdocument
Dat maakt Summer Of Soul ook een belangrijk tijdsdocument. Vanuit muzikaal oogpunt bezien, is het jammer dat van de meeste artiesten slechts één nummer in de documentaire is opgenomen (van een aantal ook geen). Maar misschien komt er ooit nog een langere versie; de eerste montage van Questlove duurde maar liefst 3,5 uur en het kostte hem moeite die terug te brengen tot iets minder dan 2 uur.
Verrassend is hoe kraakhelder het geluid bij de beelden is. Zie maar eens stil te zitten bij de nummers van Sly & The Family Stone of de jonge Stevie Wonder die helemaal los gaat op drums. Terwijl op dat moment de Apollo XI op de maan landt. Commentaar van festivalbezoekers: ,,Dat ze het geld maar gebruiken om arme mensen te eten te geven".

De documentaire is vooralsnog alleen te zien via diverse streamingdiensten

Summer-of-Soul2

Speedometer (2): Leigh Gracie vertelt

Van een kwartet dat vooral nummers van The Meters speelde, tot een originele soul- en funkband met tal van invloeden. Dat is de ontwikkeling die het Britse Speedometer in de afgelopen twintig jaar doormaakte, volgens bandleider Leigh Gracie (links op de foto). Hij beantwoordt, op verzoek, per e-mail enkele vragen naar aanleiding van het nieuwe album Our Kind of Movement.

speedometer

Hoe komt het dat in Groot-Brittannië zoveel gerenommeerde soul- en funkbands actief zijn?
,,
Er is altijd al een flinke invloed geweest van Motown/soul op de Britse muziekcultuur. Voeg daaraan toe de zogeheten northern soul scene en de erg ondergewaardeerde Britfunkscene uit de jaren zeventig en tachtig. En dan ook nog de Acid Jazz in de jaren negentig. Er was altijd een stevige dansclubcultuur in Groot-Brittannië die hielp om deze genres levend te houden ook al veranderde er veel in de mainstream muziek."

Wat is er veranderd in de muziek van Speedometer in de twintig jaar dat de band bestaat?
,,Speedometer begon als een kwartet dat nummers van The Meters uit New Orleans speelde. Daar gaven we steeds meer onze eigen draai aan. Nieuwe muzikanten brachten ook nieuwe invloeden mee, zoals latin boogaloo, soul, jazz en fusion. Dat we werken met verschillende zangers draagt ook bij aan onze ontwikkeling, onze groei. Ria Currie bracht een authentiek diva-soul-geluid in, James Junior zingt heel harmonieus en expressief en Vanessa James brengt een zacht, modern R&B-accent aan. Al die elementen hebben onze stijl langzaam maar zeker verrijkt."

Speedometer is dus meer dan een retro-soul- of funkband?
,,Zeker. We wortelen natuurlijk in die genres, zeker vanuit de productie van onze muziek bekeken. We werken met echte muzikanten, die op echte instrumenten spelen in de studio. Het is een analoge aanpak. Maar we beperken ons niet tot de grenzen van de vroegere genres. We reproduceren die vroegere stromingen niet. We hebben zoveel toegevoegd. Waarmee ik niets negatiefs wil zeggen over groepen die die oude muziek spelen. Sommige bands doen dat perfect. Maar ik wil dat we op elk album of in elk project onze grenzen verleggen. En dat lukt steeds weer, mede omdat we met gast-vocalisten werken en met muzikanten die niet uit de retrofunkhoek komen."

Klik hier voor de website van Speeodometer.

Greep uit de discografie van Speedometer: Diggin' Deeper (2006), Four Flights Up (2007), Soul Groovin' (2009), The Shakedown (2010), No Turning Back (2015)

Speedometer (1): Our Kind Of Movement

Het Britse Speedometer is een van de tofste hedendaagse funk- en soulbands. De groep, die sinds de start in 1998 langzaam uitdijde van een kwartet tot tien muzikanten, werkte samen met onder anderen de grootheden Lee Fields, Marva Whitney, Sharon Jones and Martha High. Ooit begonnen als een band die nummers van de Amerikaanse The Meters (vandaar de toevoeging -meter in de naam)
Op het album Our Kind Of Movement, dat in 2020 verscheen op het label Freestyle Records, toont de groep waar ze zo goed in is: ouderwetse funk en soul, vermengd met een scheutje latin. Maar zelfs het gebruik van de sitar wordt niet geschuwd in die aanstekelijke mix (in het nummer 'Kashmir').
Sinds 2015 is James Junior de vaste zanger; hij krijgt op dit album versterking van gastvocalisten Vanessa Jamie uit Engeland en de Frans-Marokkaanse Najwa Ezzaher. Ook op deze plaat staan enkele aanstekelijke instrumentale nummers, zes van de elf. Elk arrangement is even solide uitgevoerd en leunt zwaar op de ritme- en de blazerssectie. Zoals het hoort… Heerlijk.
Our Kind Of Movement maakt zelf een lockdown dragelijker.


Dit is de bezetting van Speedometer:
Leigh Gracie - guitar
Rich Hindes - bass
Chris Starmer - drums
Simon Jarrett - tenor sax
Dave Land - trumpet
Steve Wilcock - baritone sax/flute
Mat Hodges - organ
Matt Wilding - congas
Vocalists - James Junior / Vanessa Jamie

Our Kind of Movement

Oude garde, nieuwe albums

Goed nieuws voor muziekliefhebbers: nieuwe albums van Bettye Lavette (Blackbirds) en Dan Penn (Living on Mercy). Beide zeer de moeite waard. De oude garde - Lavette 74 jaar en Penn 78 - doet het nog best. Lavette met liedjes van zangeressen die ze bewondert. Dan Penn met dertien nummers in de traditie van zuidelijke soul. Hij is bekend van nummers als I'm Your Puppet, At The Dark End Of The Street en Do Right Woman, Do Right Man,die vooral door anderen groot gemaakt zijn. Mooie eigen liedjes zijn het ook dit keer weer. Doorleefd.

Terug in de tijd: Ace of Cups

Aanbevolen: het verhaal in de Volkskrant van 14 december over de eerste vrouwenrockband uit de muziekgeschiedenis (misschien? waarschijnlijk?): Ace of Cups. Een kortstondig bestaan in de roerige jaren zestig; pas vijftig jaar na dat avontuur kwam hun debuutalbum alsnog uit. Een korte reportage over de groep staat hier op YouTube:

Paul Rodgers: Free Spirit

De eerste maten staan meteen als een huis: drums, bas en staccato slagen op gitaar. Dan komt de zanger er overheen:

There she stood in the street
Smiling from her head to her feet
I said hey, what is this
Now baby, maybe she's in need of a kiss
I said hey, what's your name baby
Maybe we can see things the same
Now don't you wait or hesitate
Let's move before they raise the parking rate


Vervolgens valt het publiek massaal in:

All right now baby, it's all right now
All right now baby, it's all right now

Vijf minuten en zevenentwintig seconden duurt de versie van ’All Right Now’ op het nieuwe album ’Free Spirit’ (ondertitel: ’Celebrating the Music of Free’) van rockveteraan Paul Rodgers (Middlesbrough, 17 december 1949). Inclusief bas- en gitaarsoli. Ouderwetse kwaliteit, maar een moderne opname, van het laatste optreden in de Royal Albert Hall in Londen. Met een groep jonge muzikanten geeft Rodgers flink gas in de oude nummers die een prettige mix vormen van klassieke rock, soul en blues. De nummers hebben ook zo’n vijftig jaar na dato nog niks aan kracht ingeboet. Free begon in 1968 en bracht in de vijf jaar van zijn bestaan zes albums uit. Na dat eerste lustrum waren Paul Rodgers, Paul Kossoff, Andy Fraser en Simon Kirke elkaar zat en hield de band op te bestaan. Rodgers had daarna nog succes met onder meer Bad Company; hij zou zo’n 125 miljoen platen hebben verkocht in zijn muzikale loopbaan.



Free Spirit