Johan van Grinsven

Journalist, auteur, uitgever, webontwerper

I TRINIDAD & TOBAGO

Caribisch gebied

"We wonen nu eenmaal in een Derde­-Wereldland." IAN LAMBIE - NATUURBESCHERMER

Caribische eilanden Trinidad en Tobago smachten naar meer toeristen

Scènes uit een tropisch huwelijk

Slechts gescheiden door een tien kilometer lange golf water brengen Venezuela en de twee-eilandenrepubliek Trinidad en Tobago twee werelden bijna tot elkaar: Zuid-Amerika en het Caribisch gebied. Hun gemeenschappelijke kenmerk: de economie dreef ongezond lang op de inkomsten uit de olie-industrie. Nu wordt in hoog tempo gewerkt aan de ontwikkeling van het toerisme. In een tweeluik reportages uit de beide landen. Vandaag Trinidad en Tobago. De reportage uit Venezuela stond vorige week vrijdag in de krant.

Dit is een verhaal dat eindigt met een krantebericht. Maar het begint daar waar alle gedachten over tropische eilanden beginnen: bij stranden en palmbomen, het hele jaar door tropische temperaturen, zonnemuziek en mensen voor wie morgen nog geruststellend ver weg is. Trinidad en Tobago zijn twee tropische eilanden waar de bezoeker veel vooroordelen daadwerkelijk terugvindt. Zeker bij een kort verblijf.

Maar een toerist is er al gauw te lang om nog een gemakkelijk oordeel te kunnen vellen. Wie langer blijft, raakt verward. Dus zijn dit niet meer dan scènes uit het door de Britten afgedwongen huwelijk van twee eilanden. Staatskundig sinds eind negentiende eeuw in de echt verbonden, maar met alle verschillen van man en vrouw. Trinidad met zijn 4.828 km2 en zo’n 1,2 miljoen inwoners het macho-eiland, een smeltkroes van culturen. Twaalf vliegminuten verder ligt het kleine Tobago (300 km2, 45.000 inwoners), een haast clichématig Bounty-eiland.

Om gevochten
Het zijn eilanden waar eeuwenlang om gevochten is. Door Spanjaarden, Fransen, Nederlanders, Letten en andere piraten. De langste bezetting komt op naam van de Britten. Op 31 augustus 1962 werd voor de laatste keer in 165 jaar de Union Jack gestreken, Trinidad en Tobago werd onafhankelijk. Sinds 1976 vormen de eilanden een republiek.

Kijk naar de huizen en leer hoe het ervoor staat met het land. Trinidad telt frivole huizen in zonnige bouwstijlen; veel hout, erkers, veranda’s en tuinen rondom. Maar de staat van onderhoud is meestal slecht. Zelfs het dak van het presidentiële paleis in de hoofdstad Port of Spain vertoont gaten. Niet dat het kwaad kan, want het regent hier niet al te veel. En zelfs als het regent, wil de optimistische - of is het fatalistische? - volksaard dat het hemelwater liquid sunshine - vloeibare zonneschijn - wordt genoemd.
Maar het gaat niet om de huizen. Wat vooral bij blijft van Trinidad zijn de mensen en de muziek. En vreemd genoeg de aasgieren. Eens als onbezoldigde vuilnismannen geïmporteerd door de Fransen, nu uitgegroeid tot een leger van - zo wordt hier verteld - wel een miljoen brutale vlerken. Voor verwende badhanddoekenliggers zal het weinig aanlokkelijk zijn als, zoals bij voorbeeld bij het strand van Maracas Bay, op enkele meters afstand de gieren op afvalresten wachten. Of in het karkas van een schurftige hond poken.

Een van de Magnificent Seven.

Ze zijn, weliswaar op een andere manier, al even opdringerig als de muziek. De hier geboren calypso of kaiso is meer levenswijze dan muziek. Ironisch genoeg zijn de imitaties in Europa vaak bekender dan het origineel.
If you ever go down Trinidad They make you feel so very glad Calypso sing and make up rhyme Guarantee you one real good fine time.
Uit ’Rum and Coca-Cola’, dat de meesten kennen van de Andrew Sisters. Ook al zijn de calypsonians als Mighty Sparrow al lang niet meer de criticasters die het vroeger waren, ze worden nog altijd op handen gedragen. Tegenwoordig zijn hun liedjes gewoon liedjes geworden en niet meer de scherpe sociale commentaren van vroeger.

Steeldrums
Muziek is overal, in hotels, kleine bars, strandtenten, taxi’s. Maar nergens zo authentiek als in de pan yard. De panspelers van de Silver Stars hameren op hun steeldrums deuken in de hoofden van de toehoorders. Het volume dat zij zonder elektrische versterking produceren op deze zwetende avond is indrukwekkend. De meest onmogelijke patronen worden met even groot gemak gespeeld, of het nu klassiek, pop of jazz is. Veel steelbands houden openbare repetities in deze pan yards. Vroeger waren die alleen in achterbuurten te vinden. Maar de steelband is bon ton geworden. Van Trinidad trok de steeldrum een spoor door de hele West-Indische regio; inmiddels is het instrument uitgegroeid tot een symbool van de Caribische cultuur.

Drie culturen
Trinidad is meer dan hout en geluid. Kijken naar een partijtje nightcricket bij voorbeeld, het Engels dat er gezongen wordt, richting het nabijgelegen Venezuela zeilen in de Golf van Paria, wandelen in een villawijk van hoofdstad Port of Spain en door buljol en accra die stammen uit een keuken die al even bont is als de samenstelling van de bevolking.
De mensen in Trinidad illustreren ongevraagd de geschiedenis van het eiland. De andere eilanden in het Caribisch gebied dragen invloeden van een of hooguit twee culturen. Hier zijn drie culturen thuis: de Spaanse, Franse en Britse. Daaraan toegevoegd die van de huidige grootste bevolkingsgroepen: mensen van Afrikaanse en Indische afkomst. En dan zijn er vele andere invloeden merkbaar. Dat alles in een samenleving waar blanken nog altijd op alle fronten de bevoorrechte bovenklasse vormen.
Al die verschillende etnische groepen hebben hun eigen feesten. Er zijn dertien nationale feestdagen per jaar. En daarbij is carnaval niet eens meegerekend; Trinidad heeft het befaamdste carnaval in het Caribisch gebied.

Armoede
Maar de afgelopen jaren is er te veel gefeest en te weinig naar morgen gekeken. Sinds de opening van de eerste olieraffinaderij in 1914 ging het economisch voor de wind. Zeker na 1974, toen Opec de olieprijs zwaar omhoogdreef. Winkelweekeindjes in Miami waren meer gewoonte dan uitzondering. De lonen stegen, net als de inflatie, de overheidsuitgaven, de bureaucratie en de corruptie, maar de productiviteit daalde.
Na het inzakken van de olieprijs in de jaren tachtig wilde niemand geloven wat een politicus zei: fête over, back to work. De werkloosheid bedraagt inmiddels officieel zo’n 20 procent.
„En toch, er is altijd armoede geweest. We wonen nu eenmaal in een Derde-Wereldland. Maar vroeger hadden de mensen geen hulp nodig, zelfs niet in de winter. Er is veel veranderd. Dat komt door het drugsgebruik en door de overspannen verwachtingen die de jeugd heeft van het leven. Jongeren zien hoe de middenklasse en bovenlaag in de Verenigde Staten leven. Ze denken dat de hele wereld zo leeft. Dat willen zij ook.” Dat zegt de op veel fronten geëngageerde natuurbeschermer Ian Lambie, president van het Asa Wright Nature Centre.

Carlos L.R. John
Straatmuzikant
Overgebleven van het Britse regime: cricket.

Maraval
Port of Spain is de grootste stad van Trinidad; het heeft als hart een grasvlakte met wat bomen. Daar ontmoeten mensen elkaar, worden braderieën gehouden, er is een paardenracebaan. Het presidentiële paleis, de botanische tuin en de Emperor Valley Zoo liggen binnen handbereik. Maar met een stad die een wat dor grasveld als hart en ziel accepteert, komt het nooit meer goed.
Ook al zijn aan een van de zijden van de Savannah, aan Maraval Road, de Magnificent Seven te vinden; sierlijke Victoriaanse panden die het kolonialisme overleefd hebben. Ze tonen de staat van de staat: de panden in particuliere eigendom staan er het beste bij. Het optrekje van de aartsbisschop bijvoorbeeld is in prima conditie. De overheidsgebouwen kruimelen langzaam weg.

Tobago
Tobago is een heel ander verhaal. Daar begint het strand gewoon op het vliegveld. ’Het Caribisch gebied zoals het vroeger was’, zeggen Tobagonians over hun eiland. Het kost weinig verbeeldingskracht om hun slogan in te kleuren. Tochten over het slaperige eiland voeren door rommelige Caribische dorpen en de al even chaotische hoofdstad Scarborough, eenvoudige houten huizen op palen die zo de zee in lijken te lopen, suikerrietvelden die eens welvaart brachten, Dottie’s Snack Shack en andere houten hokjes waarin limonade, bier, roti of andere snacks worden verkocht. Wegen kronkelen door maagdelijk tropisch regenwoud, groen dat zich maar steeds herhaalt. Deze samenleving is minder bont dan die in Trinidad: hier domineert de Afrikaanse erfenis.

Aan het einde van een van die lange ritten wacht het dorp Charlotteville, dat in het noordwesten haast de zee in tuimelt. Mannen spelen cricket, op de dorpskiosk zitten vier vrouwen met wat handel. Te wachten op wie? Enkele vissersbootjes dobberen in het haventje van het gehucht. Pubermeisjes zitten al geruime tijd in een schoolbus. Te wachten op wie? De veelgewassen schooluniformen verraden de reikwijdte van de Britse koloniale hand. Een van de pubermeisjes draagt een bril met het Playboy-logo. Om de reikwijdte van het Amerikaanse culturele kolonialisme te illustreren.
Verder naar het noordoosten van het eiland, bij het Buccoo Coral Reef, zijn de baarmoederlijke zee en het strand even warm. Buccoo Bay biedt water dat Europeanen wantrouwend bekijken. Omdat het schoon is. Duikers en snorkelaars zijn hier vol lof over de onderwaterwereld.

Toerisme
Trinidad is niet de Caribische zonbestemming die in de naam echoet. Tobago is dat wel. Trinidad is de ruwe bolster waar een bezoeker moet werken om aan zijn vakantiegerief te komen; in de zachte moederschoot van Tobago hoeft een vermoeide reiziger zich slechts neer te vleien. Dat levert wat echtelijke onenigheid op tussen de beide eilanden. Toch moet het toerisme op korte termijn de vastgelopen economie helpen lostrekken.
Voorheen kwamen per jaar zo tussen de 160.000 en 200.000 mensen naar de eilanden, ook voor zaken- en familiebezoek. Nu de recessie in de VS maar niet wil wijken, is de promotie in Europa in een hogere versnelling gezet. De eerste resultaten zijn hoopgevend: de cijfers laten fikse percentuele stijgingen zien, vooral in Duitsland, maar de absolute aantallen blijven nog altijd klein.
In een strategienota zet Tourism Development Authority (TDA) de sterke en zwakke kanten van de zustereilanden uiteen. Dat liegt er niet om: Trinidad heeft veel hotels, maar te weinig te bieden. Tobago heeft meer te bieden, maar te weinig accommodaties, zo’n 900 bedden, waarvan een fiks deel niet aan de West-Europese eisen voldoet. Daarnaast is het luchtvervoer naar de eilanden niet optimaal, zijn er te weinig winkels, onvoldoende restaurants, niet genoeg goed opgeleide mensen in de dienstverlenende sector, sportfaciliteiten zijn elders in het Caribisch gebied ook te vinden (meestal beter), de infrastructuur is onder de maat en de prijs-kwaliteitverhouding is niet goed.
Volgens Executive director Carlos L.R. John van TDA moet er in de komende jaren veel geïnvesteerd worden. Er moeten bijvoorbeeld in Tobago duizend nieuwe bedden bij komen vóór 1995. Want het doel luidt: "Binnen die termijn het aandeel van het toerisme in het nationale inkomen vergroten van één naar vier procent".

Trinidad Guardian
Terug naar Trinidad, want dit verhaal eindigt bij een krantebericht in de Trinidad Guardian. In de rechtbank van Arima wordt iedere week een speciale zitting gehouden voor volwassenen die terecht staan voor ’huiselijk geweld’, zoals het slaan of psychisch mishandelen van kinderen. Iedere maandag weer behandelt de rechter honderdtachtig zaken. Arima heeft niet meer dan 30.000 inwoners. Dat bleef ook hangen van het verblijf in Trinidad en Tobago.
Trinidad heeft een zwakke greep op de werkelijkheid, schreef Niala Maharaj, oud-journaliste van de Trinidad Express. Het is een samenleving die schudt zonder dat de aarde beeft. Dus willen de verantwoordelijken hier dat westerse toeristen dit tropisch paradijs ontdekken, opdat de eigen mensen hun zelfrespect kunnen terugvinden.

Dat speelt zich allemaal af in de schaduw van de palmbomen. Bomen op het strand waaraan bordjes hangen: 'beware of falling nuts'.

I  Gepubliceerd in oa De Stem, 1993

Praktisch

De KLM vliegt eenmaal per week naar Port of Spain in Trinidad. Slechts een handvol reisorganisaties biedt reizen naar de beide eilanden aan. Een weekje Trinidad en Tobago begint bij Does Travel rond de 2.600 per persoon, maar kan oplopen tot 7.200 gulden.
Op de eilanden zijn bij lokale reisorganisaties (via de hotels) allerlei excursies en arrangementen te boeken. Die voeren naar de belangrijkste bezienswaardigheden van de beide eilanden. Maar er zijn ook trips naar bijvoorbeeld Venezuela en Grenada te boeken.
Een goede informatiegids is: Trindidad and Tobago in de Engelstalige reeks Insight Guides.
Informatie: Trinidad & Tobago Tourism Development Authority, 134­138 Frederick Street, P.O. Box 222, Port of Spain, Trinidad & Tobago, W.I., telefoon: 09­1­80962319324.

               

MIJN MOTTO

Your easy reading is damned hard writing

Nathaniel Hawthorne

RECHTEN

© Teksten: Johan van Grinsven
© Ontwerp: 013 Media

Het auteursrecht van informatie en beeldmateriaal op deze website berust bij de genoemde fotografen of bij Johan van Grinsven. Dit geldt eveneens voor andere illustraties, logo's en dergelijke. Het is niet toegestaan zonder toestemming van Johan van Grinsven (of de andere belanghebbenden) informatie en beelden van deze website te kopiëren, op enigerlei wijze openbaar te maken, te gebruiken, te vermenigvuldigen en/of te bewerken. 

RECHTEN FOTO'S

© Foto's: Luuk Aarts, Marc Bolsius, Johan van Grinsven, Frank Trommelen, Frans van Halder, Toine van Berkel, Hetty Meijer, Jon Loek/Team Peter Stigter, Joske en Jip ten Bosch, Kuido Merits, Lara van Grinsven, Lauran Wijffels, Marie-Thérèse Kierkels, Rik Goverde, Robert de Vries, Virginy Joosen, Wieke Hoeke, Persburo Van Eijndhoven/Beeld Werkt, Jack Aarts, Luis Terrazza, AImée de Jongh (illustratie), Toronto Tourism, Fred van Laarhoven, Hans van Alebeek, Thomas Segers, Edwin Diependaal, Henry Kisor, Jean-Luc Rohner, Fotoburo Dijkstra.

FOTO'S VIA UNSPLASH

© Ricardo Alfaro, Robert V. Ruggiero, Wei Zeng, Daniel Reyes, Jonathan Mast, Aaron Burden, Eli Armas, Max Templeton, Wim Bollen, Paul Teysen, Dennis Buchner, Hayo Roskam, Sies Kranen, Malcolm Lightbody, Gio Mikava, Vlado Sestan, Joel Rohland.