Johan van Grinsven

Een van de Magnificent Seven.

Ze zijn, weliswaar op een andere manier, al even opdringerig als de muziek. De hier geboren calypso of kaiso is meer levenswijze dan muziek. Ironisch genoeg zijn de imitaties in Europa vaak bekender dan het origineel.
If you ever go down Trinidad They make you feel so very glad Calypso sing and make up rhyme Guarantee you one real good fine time.
Uit ’Rum and Coca-Cola’, dat de meesten kennen van de Andrew Sisters. Ook al zijn de calypsonians als Mighty Sparrow al lang niet meer de criticasters die het vroeger waren, ze worden nog altijd op handen gedragen. Tegenwoordig zijn hun liedjes gewoon liedjes geworden en niet meer de scherpe sociale commentaren van vroeger.

Steeldrums
Muziek is overal, in hotels, kleine bars, strandtenten, taxi’s. Maar nergens zo authentiek als in de pan yard. De panspelers van de Silver Stars hameren op hun steeldrums deuken in de hoofden van de toehoorders. Het volume dat zij zonder elektrische versterking produceren op deze zwetende avond is indrukwekkend. De meest onmogelijke patronen worden met even groot gemak gespeeld, of het nu klassiek, pop of jazz is. Veel steelbands houden openbare repetities in deze pan yards. Vroeger waren die alleen in achterbuurten te vinden. Maar de steelband is bon ton geworden. Van Trinidad trok de steeldrum een spoor door de hele West-Indische regio; inmiddels is het instrument uitgegroeid tot een symbool van de Caribische cultuur.

Drie culturen
Trinidad is meer dan hout en geluid. Kijken naar een partijtje nightcricket bij voorbeeld, het Engels dat er gezongen wordt, richting het nabijgelegen Venezuela zeilen in de Golf van Paria, wandelen in een villawijk van hoofdstad Port of Spain en door buljol en accra die stammen uit een keuken die al even bont is als de samenstelling van de bevolking.
De mensen in Trinidad illustreren ongevraagd de geschiedenis van het eiland. De andere eilanden in het Caribisch gebied dragen invloeden van een of hooguit twee culturen. Hier zijn drie culturen thuis: de Spaanse, Franse en Britse. Daaraan toegevoegd die van de huidige grootste bevolkingsgroepen: mensen van Afrikaanse en Indische afkomst. En dan zijn er vele andere invloeden merkbaar. Dat alles in een samenleving waar blanken nog altijd op alle fronten de bevoorrechte bovenklasse vormen.
Al die verschillende etnische groepen hebben hun eigen feesten. Er zijn dertien nationale feestdagen per jaar. En daarbij is carnaval niet eens meegerekend; Trinidad heeft het befaamdste carnaval in het Caribisch gebied.

Armoede
Maar de afgelopen jaren is er te veel gefeest en te weinig naar morgen gekeken. Sinds de opening van de eerste olieraffinaderij in 1914 ging het economisch voor de wind. Zeker na 1974, toen Opec de olieprijs zwaar omhoogdreef. Winkelweekeindjes in Miami waren meer gewoonte dan uitzondering. De lonen stegen, net als de inflatie, de overheidsuitgaven, de bureaucratie en de corruptie, maar de productiviteit daalde.
Na het inzakken van de olieprijs in de jaren tachtig wilde niemand geloven wat een politicus zei: fête over, back to work. De werkloosheid bedraagt inmiddels officieel zo’n 20 procent.
„En toch, er is altijd armoede geweest. We wonen nu eenmaal in een Derde-Wereldland. Maar vroeger hadden de mensen geen hulp nodig, zelfs niet in de winter. Er is veel veranderd. Dat komt door het drugsgebruik en door de overspannen verwachtingen die de jeugd heeft van het leven. Jongeren zien hoe de middenklasse en bovenlaag in de Verenigde Staten leven. Ze denken dat de hele wereld zo leeft. Dat willen zij ook.” Dat zegt de op veel fronten geëngageerde natuurbeschermer Ian Lambie, president van het Asa Wright Nature Centre.

Carlos L.R. John

Straatmuzikant

Overgebleven van het Britse regime: cricket.

Maraval
Port of Spain is de grootste stad van Trinidad; het heeft als hart een grasvlakte met wat bomen. Daar ontmoeten mensen elkaar, worden braderieën gehouden, er is een paardenracebaan. Het presidentiële paleis, de botanische tuin en de Emperor Valley Zoo liggen binnen handbereik. Maar met een stad die een wat dor grasveld als hart en ziel accepteert, komt het nooit meer goed.
Ook al zijn aan een van de zijden van de Savannah, aan Maraval Road, de Magnificent Seven te vinden; sierlijke Victoriaanse panden die het kolonialisme overleefd hebben. Ze tonen de staat van de staat: de panden in particuliere eigendom staan er het beste bij. Het optrekje van de aartsbisschop bijvoorbeeld is in prima conditie. De overheidsgebouwen kruimelen langzaam weg.

Tobago
Tobago is een heel ander verhaal. Daar begint het strand gewoon op het vliegveld. ’Het Caribisch gebied zoals het vroeger was’, zeggen Tobagonians over hun eiland. Het kost weinig verbeeldingskracht om hun slogan in te kleuren. Tochten over het slaperige eiland voeren door rommelige Caribische dorpen en de al even chaotische hoofdstad Scarborough, eenvoudige houten huizen op palen die zo de zee in lijken te lopen, suikerrietvelden die eens welvaart brachten, Dottie’s Snack Shack en andere houten hokjes waarin limonade, bier, roti of andere snacks worden verkocht. Wegen kronkelen door maagdelijk tropisch regenwoud, groen dat zich maar steeds herhaalt. Deze samenleving is minder bont dan die in Trinidad: hier domineert de Afrikaanse erfenis.

Aan het einde van een van die lange ritten wacht het dorp Charlotteville, dat in het noordwesten haast de zee in tuimelt. Mannen spelen cricket, op de dorpskiosk zitten vier vrouwen met wat handel. Te wachten op wie? Enkele vissersbootjes dobberen in het haventje van het gehucht. Pubermeisjes zitten al geruime tijd in een schoolbus. Te wachten op wie? De veelgewassen schooluniformen verraden de reikwijdte van de Britse koloniale hand. Een van de pubermeisjes draagt een bril met het Playboy-logo. Om de reikwijdte van het Amerikaanse culturele kolonialisme te illustreren.
Verder naar het noordoosten van het eiland, bij het Buccoo Coral Reef, zijn de baarmoederlijke zee en het strand even warm. Buccoo Bay biedt water dat Europeanen wantrouwend bekijken. Omdat het schoon is. Duikers en snorkelaars zijn hier vol lof over de onderwaterwereld.

Toerisme
Trinidad is niet de Caribische zonbestemming die in de naam echoet. Tobago is dat wel. Trinidad is de ruwe bolster waar een bezoeker moet werken om aan zijn vakantiegerief te komen; in de zachte moederschoot van Tobago hoeft een vermoeide reiziger zich slechts neer te vleien. Dat levert wat echtelijke onenigheid op tussen de beide eilanden. Toch moet het toerisme op korte termijn de vastgelopen economie helpen lostrekken.
Voorheen kwamen per jaar zo tussen de 160.000 en 200.000 mensen naar de eilanden, ook voor zaken- en familiebezoek. Nu de recessie in de VS maar niet wil wijken, is de promotie in Europa in een hogere versnelling gezet. De eerste resultaten zijn hoopgevend: de cijfers laten fikse percentuele stijgingen zien, vooral in Duitsland, maar de absolute aantallen blijven nog altijd klein.
In een strategienota zet Tourism Development Authority (TDA) de sterke en zwakke kanten van de zustereilanden uiteen. Dat liegt er niet om: Trinidad heeft veel hotels, maar te weinig te bieden. Tobago heeft meer te bieden, maar te weinig accommodaties, zo’n 900 bedden, waarvan een fiks deel niet aan de West-Europese eisen voldoet. Daarnaast is het luchtvervoer naar de eilanden niet optimaal, zijn er te weinig winkels, onvoldoende restaurants, niet genoeg goed opgeleide mensen in de dienstverlenende sector, sportfaciliteiten zijn elders in het Caribisch gebied ook te vinden (meestal beter), de infrastructuur is onder de maat en de prijs-kwaliteitverhouding is niet goed.
Volgens Executive director Carlos L.R. John van TDA moet er in de komende jaren veel geïnvesteerd worden. Er moeten bijvoorbeeld in Tobago duizend nieuwe bedden bij komen vóór 1995. Want het doel luidt: "Binnen die termijn het aandeel van het toerisme in het nationale inkomen vergroten van één naar vier procent".

Trinidad Guardian
Terug naar Trinidad, want dit verhaal eindigt bij een krantebericht in de Trinidad Guardian. In de rechtbank van Arima wordt iedere week een speciale zitting gehouden voor volwassenen die terecht staan voor ’huiselijk geweld’, zoals het slaan of psychisch mishandelen van kinderen. Iedere maandag weer behandelt de rechter honderdtachtig zaken. Arima heeft niet meer dan 30.000 inwoners. Dat bleef ook hangen van het verblijf in Trinidad en Tobago.
Trinidad heeft een zwakke greep op de werkelijkheid, schreef Niala Maharaj, oud-journaliste van de Trinidad Express. Het is een samenleving die schudt zonder dat de aarde beeft. Dus willen de verantwoordelijken hier dat westerse toeristen dit tropisch paradijs ontdekken, opdat de eigen mensen hun zelfrespect kunnen terugvinden.

Dat speelt zich allemaal af in de schaduw van de palmbomen. Bomen op het strand waaraan bordjes hangen: 'beware of falling nuts'.