Vietnam is bijna negen keer zo groot als Nederlan en telt ongeveer vijf keer zoveel inwoners. Voor het land is een visum verplicht.In de meeste gevallen draagt de reisorganisatie daar zorg voor.
Medische voorzorgen: vaccinaties DTP, Tyfus, Hepatitus A (geelzucht) en (mogelijk) malaria.
De Vietnamese munteenheid is de dong, maar de Amerikaanse dollar is ook een gangbaar betaalmiddel.
Vetnam-vakanties worden door vele reisorganisaties aangeboden. Twee prijsvoorbeelden. Bij budgetreisorganisatie Fit Vliegvakanties kost een 16-daagse rondreis inclusief vluchten, logies en ontbijt, Nederlandstalige gids en rondreis per bus 2.698 gulden. De Boer en Wendel vraagt voor een 21-daagse luxe rondreis, alles inbegrepen, 4.995 gulden. Individueel rondreizen in Vietnam is mogelijk, maar niet gemakkelijk en tijdrovend.

Het is een lijstje om van te watertanden of te gruwen: Indonesië, Martinique, Zaïre, Zambia, Burundi, Frans Congo en Vietnam. Brabander Michel de Lepper woonde en werkte sinds hij in 1984 in dienst kwam van bierbrouwer Heineken in die landen. 'Mijn drijfveer is de hang naar het onbekende, naar andere culturen.'
Ir. Michel de Lepper (38), getrouwd, drie kinderen, opleiding aan de Landbouwuniversiteit Wageningen. Hij is één van die 'bedrijfsnomaden' die in dienst van een multinational de hele wereldbol overtrekken. In het vroegere Saigon is hij nu bijna een jaar manager van de Vietnam Brewery die Heineken samen met een lokale partner exploiteert.
„Vietnam is vol dynamiek. Je hebt het gevoel alsof het zakelijk succes hier voor het oprapen ligt. De economische verwachtingen zijn dan ook hooggespannen, bij de Vietnamezen zelf en bij buitenlandse investeerders.” Ook qua bierconsumptie is er weinig reden tot klagen, constateert De Lepper. De huidige capaciteit van de brouwerij (500.000 hectoliter) moet binnen twee jaar na opening al tot 1,5 miljoen hectoliter worden verhoogd. En dat ondanks de populariteit van de grote 'concurrent' Bia Hoi, lokaal bier dat overal langs de straat wordt verkocht.

Doi Moi
Vietnam is ondanks de euforie -­ ook van de handelsdelegatie die enige tijd geleden in het kielzog van premier Wim Kok het land bezocht -­ nog geen nieuwe 'Aziatische tijger'. Als zwakke plek wijzen westerse zakenlui naar de te grote overheidsbemoeienis, de bureaucratie en naar bloeiende corruptie en nepotisme in het land. Maar veranderingen lijken ook op die terreinen onafwendbaar. Vietnam heeft met het in 1986 geïntroduceerde Doi Moi een eigen Perestrojka­variant.
Vietnam heeft grote mogelijkheden, constateert De Lepper. Hij vergelijkt het land met zijn vorige standplaatsen. „Zeker, ook in Afrika werken mensen keihard en toch zie je hier veel sterker het resultaat van dat harde werken. Het werktempo is anders en Vietnamezen zijn niet bang voor eigen initiatief. In de Afrikaanse landen waar ik werkte, missen ze het kader om iets op te bouwen; de infrastructuur is er minder, er wordt minder geïnvesteerd, de aandacht van de westerse wereld blijft achter. Er zou hier in Vietnam nog wel meer ruimte voor particuliere investeringen moeten komen”, stelt de Brabander.

Onrust
De ontwikkelingen gaan vele malen sneller dan de Vietnamese overheid en de infrastructuur van het land kunnen volgen, constateert De Lepper. „Ze willen bijvoorbeeld veel toeristen binnenhalen, maar er is nog niet voldoende accommodatie om ze onder te brengen.”
In het hete Ho Chi Minh Stad weegt hij zijn woorden zorgvuldig; hij wil de verschillende culturen waarin hij leefde recht doen. „In Afrika vocht je vaak tegen de bierkaai. Mensen deden meestal klakkeloos wat je zei, goed of fout. Hier is de betrokkenheid veel groter, wil men leren. Daarnaast voelden wij ons in de Afrikaanse landen waar wij woonden regelmatig onveilig, door de politieke onrust. Hier voelen we ons wel veilig. Nee, die paar man bewaking bij ons huis geeft ons geen onprettig gevoel. Het risico van het vak ligt elders, vooral in het betrokken raken bij een ongeluk. De gewone medische begeleiding van Heineken is perfect en in ernstige gevallen worden we naar Singapore of Hongkong vervoerd, maar mocht je in dit soort landen door omstandigheden in een lokaal ziekenhuis terechtkomen, dan heb je ècht een probleem. De hygiëne is er minder; er is gebrek aan alles.”

Personeel
Michel de Lepper wordt rondgereden in een airconditioned auto met chauffeur, een draagbare telefoon altijd binnen handbereik. De luchtvochtigheid is hoog in het voormalige Saigon. Buiten rijden Vietnamezen voor een of twee Amerikaanse dollars desnoods urenlang toeristen rond op hun cyclo's, fietsen met voorop een 'zitbak'.
Of dat nooit ongemakkelijk aanvoelt, huispersoneel, een privé­chauffeur? „In Indonesië had ik drie man huispersoneel, terwijl ik een dik half jaar daarvoor nog student was. Tja, dan sta je wel even raar te kijken. Maar na al die jaren went het. Je geeft mensen werk, een fatsoenlijk inkomen. Het is ook niet dat we nooit meer zelf afwassen of strijken. Je weet dat je nog ooit terug naar Nederland gaat en dan heb je geen mensen die voor je werken.” Tot die terugkeer is een huis in Schaijk de Nederlandse 'thuisbasis' van het gezin van de geboren Heerlenaar.

Tropenjaren
Vietnam heeft van al zijn standplaatsen de voorkeur, maar dat betekent niet dat hij tegen zijn zin in Afrika woonde. „Wij hebben er ook veel goede herinneringen aan. In Burundi bijvoorbeeld woonden wij in een vrijstaand huis ergens op een berg, de enige Nederlanders in de omtrek, honderd kilometer van de hoofdstad. Dan voel je je bevoorrecht. Maar je moet werken in het buitenland niet romantiseren. Je levert veel in. Ik ben enig kind thuis. Dat betekent dat mijn ouders, die in Eindhoven wonen, mij en dus ook hun kleinkinderen erg weinig zien. Je werkt hard, maakt lange dagen bij tropische temperaturen. En zogenaamde 'tropenjaren' bestaan niet meer. Het nadeel van dit werk is bijvoorbeeld ook dat ik maar bij de bevalling, steeds in Nederland, van één van onze kinderen ben geweest.”
De Lepper voelt langzaam wat slijtage opkomen. „Het wordt steeds moeilijker om elke keer weer sociale contacten op te bouwen. Zeker, je kunt iedere avond met iemand een biertje gaan drinken, maar dat bedoel ik niet. Dat zijn doorgaans oppervlakkige contacten en daarvan wemelt het in dit soort kringen. Heus, het cliché bestaat: de buitenlander en zijn elite­clubs, vrouwen die de hele dag samen tennissen en bridgen. Ik ben afkerig van dat 'ouwe­jongens­krentenbrood­sfeertje'. In Afrika heb ik ook veel zogenaamde 'nieuwe kolonialen' ontmoet, mensen die nauwelijks respect hebben voor de lokale bevolking. In Vietnam is dat gelukkig veel minder.”
Wat is het nut van ontwikkelingshulp? De Lepper is tijdens zijn 'buitenlandse jaren' steeds meer met die vraag gaan worstelen. „Ik voelde dat ik cynischer werd in Afrika. Ik zag te veel projecten mislukken in de landen waar ik woonde. De overheid verrijkte zich en de hulp kwam niet terecht bij de mensen die het nodig hadden. Heb ik een alternatief? Alleen dat ik heb gezien dat puur individuele hulp beter werkt. En dan eerder nog directe hulp aan vrouwen of vrouwencoöperaties dan aan mannen.”

Respect
Wonen en werken in het buitenland is verre van eenvoudig, vindt De Lepper. „Wil je slagen in een vreemd land, dan moet je mensen in hun waarde laten. Respect is zo belangrijk. Verder moet je een optimist zijn, een enorm doorzettingsvermogen hebben en je moet de juiste partner hebben. Je moet je ook altijd weten te gedragen, want je staat als westerling ongewild op een voetstuk. Je moet bijvoorbeeld altijd je zelfbeheersing bewaren. Het is ongepast als je uitvalt tegen je kinderen in het bijzijn van anderen. Dat doe je niet als iemand van aanzien. En ondanks al die restricties moet je toch gewoon proberen je zelf te zijn. Dat is een opgave.”
Over de voordelen van het werk. „Persoonlijk geniet ik van de grote vrijheid en verantwoordelijkheid die ik heb. Mìjn beslissingen zijn belangrijk. En natuurlijk vind ik het leuk om een brede kijk op de wereld te hebben. Niet dat we zoveel gereisd hebben, zeker in Afrika niet. Maar door ergens te leven, leer je een land en de mensen die er wonen goed kennen. Dat zijn ervaringen die je in Nederland niet op kunt doen.”
„Zeker, mensen die werken in het buitenland worden over het algemeen erg goed betaald. Maar geld alleen is geen drijfveer voor mij, plezier in mijn werk is veel belangrijker. Ik heb te veel gezien om aan geld een hoge waarde toe te kennen. Het is zo'n cliché, maar wat in Nederland normaal is - eten, water, stroom - dat is het in veel landen ter wereld niet. Ik heb meer waardering gekregen voor kleine dingen. Ik heb èchte armoede gezien; we hebben regelmatig zonder water of stroom gezeten. Ik haat clichés, maar het is zo waar: de mensen in Nederland moesten eens weten hoe goed ze het hebben. In Afrika sterven mensen omdat er een schrijnend gebrek aan medische hulp is, in Nederland hebben we zelfs een dierenambulance.”