Johan van Grinsven

De weidse Loosdrechtse Plassen liggen er rimpelloos bij als de eerste pedaalslagen worden gemaakt. De waterplas is plots wel erg groot en de vaarfiets lijkt zo fragiel, de fietser erop zo kwetsbaar en onthand. Want hij zit slechts en trapt de pedalen vóór hem rond. Geen stuur, slecht het pientere pookje van het roer dat een van beide opvarenden bedient. Voor de boeg: twintig kilometer van Oud-Loosdrecht over de Loosdrechtse Plassen via onder meer Breukelen naar Oud-Zuilen.

Vanaf volgend jaar organiseert wandel- en fietsspecialist Eigen-Wijze Reizen meerdaagse vakanties per vaarfiets. Nog niet in Van Dale, maar straks dus wel op Nederlandse plassen en rustige rivieren. De tweepersoons-vaar-fiets heet eigenlijk Seacycle en is in Amerika al een jaar of vijf in gebruik, bij (recreatie-)bedrijven maar ook bij particulieren (er zijn ook eenpersoons-modellen). Het vaartuig combineert, net als de waterfiets, het principe van een fiets en een catamaran.
Maar er zijn belangrijke verschillen volgens importeur Henk Bijl. De vaarfiets of Seacycle is lichter, sneller, trapt lichter, het raakvlak met het water is kleiner en de aandrijving is niet zoals een waterfiets met een soort schoepenrad, maar meer zoals een buiten boordmotor werkt, met een schroef. De pedaalbeweging en zithouding komen overeen met die van een ligfiets.

Onwennig
Na enkele onwennige minuten op het water heeft de vaarfietser zijn balans èn vertrouwen gevonden op het ding. De fiets ligt uiterst stabiel op het water. Het trappen is duidelijk zwaarder dan op een landfiets; het voelt alsof de fietser licht heuvelopwaarts pedaleert, maar de importeur belooft dat dat volgend jaar verholpen is, doordat er een ander ‘verzet’ wordt gebruikt. Echt rechtuit trappen is bijna onmogelijk, voortdurend corrigeren met het roer is nodig. Ook kunnen beide fietsers de koers bepalen door de een harder te laten trappen dan de ander. Als de een achteruit trapt en de ander volle kracht vooruit, is het ook mogelijk om snel rechtsomkeert te maken.

„Vaarfietsen is een derde keuze, naast wandelen en fietsen. Qua tempo zit het er tussenin”, aldus directeur Wim Veldhuijzen van Eigen-Wijze Reizen. Een getrainde Amerikaanse atleet heeft eens een snelheid van 23 kilometer per uur bereikt, maar een gewone sterveling haalt ongeveer 6 kilometer. De vaarfiets is bedoeld voor twee personen. Achter elk stoeltje is een bagagebak aangebracht. Het is mogelijk een bak (of beide) te vervangen door een kinderzitje. Op termijn wil Veldhuijzen ook vaarfietstochten gaan organiseren in het buitenland. „De Loire is er bijvoorbeeld een ideale rivier voor. Mooie omgeving en toch rustig.”

Waterkronkel
Na enkele zweterige kilometers Loosdrechtse Plassen en het passeren van de Weersluis, is daar ineens de rustige Vecht. En vooral: zijn daar fraaie villa’s, middeleeuwse kastelen en elegante buitenplaatsen langs deze waterkronkel. Langs de Vecht liggen ook gemeenten vol sfeer, zoals Breukelen (tijdens de lunch in het oude centrum aten musjes op tafel broodkruimels zomaar uit onze hand) en Maarssen.
Ranke prieeltjes en theehuisjes in de tuinen stelen al snel de aandacht van de vaarfietser. Het geluid van het verkeer is ver weg op het water. Rust heerst hier. Een mens is ineens dicht bij alle planten en beesten in en om het water; een enkele keer vaarfietst hij tussen de zwanen door. Aanleggen is minder gemakkelijk dan even van een gewone fiets afstappen. En een intrigerend zijweggetje inslaan is er natuurlijk niet bij. Zo blijven er meer twijfels: als de ene fietser meer macht in de benen heeft dan de ander, dan gaat de vaarfiets meteen uit de koers. Zo is het eigenlijk onmogelijk dat de ene passagier even uitrust en de ander gewoon doorfietst. Wim Veldhuijzen: „Niet mee eens. Degene die onze routes heeft uitgestippeld, deed dat in zijn eentje op een tweepersoons-fiets. Het is dan gewoon een kwestie van flink bijsturen met het roer”.
Het blijft een vreemde gewaarwording dit fietsen op het water. Op het water, maar ook ernaast. Niet dat het nu meteen een Messiaanse attractie is, maar fietsen óp water levert op de wal toch veel verraste en geamuseerde blikken op.

Ontspannen of inspannen
Het kan een prettige mix voor sommigen zijn: fietsen en tegelijkertijd op het water zijn. Anderen zullen liever kiezen voor de gewone fiets of lekker ontspannen in een bootje op het water dobberen. Zonder een enkele krachtsinspanning watertochten maken, ook genieten van de rust en de ongewone blik vanaf het water. En tegelijkertijd meer bewegingsvrijheid, want de houding op het stoeltje is steeds dezelfde.
Twintig kilometer na vertrek op de Loosdrechtse Plassen tintelen de benen van vermoeidheid. Twijfel: was dit nu ontspannend of inspannend?
Zweet van nek tot ver voorbij het stuitje, want het was warm. Maar alles beter dan regen, want dat is een ander voordeel van de gewone fiets: je kunt gemakkelijker een schuilplekje vinden.