Johan van Grinsven

Het Filosofie Magazine trok recent in het voetspoor van grote geesten als Erasmus door Rotterdam. Elsevier zocht het enkele nummers geleden verder weg en volgde het spoor dat het bonte schrijverspaar Ischa Meijer en Connie Palmen door Amerika trok. Het weekblad deed dat met Palmen's boek 'I.M.' in de hand. De ontdekking van reizen langs een rode draad. Reisorganisaties en verkeersbureaus zijn er al langer achter dat de themavakantie 'in' is. Een gewone we­-zien­-wel­-wat­-er­-gebeurt-­vakantie is blijkbaar niet meer voldoende. Het gaat tegenwoordig om 'toegevoegde waarde'.

Dat krijg je als er geen nieuwe landen meer te ontdekken zijn, dan moet een vakantie naar een bekende bestemming toch leuk gemaakt worden. En dus kiezen vakantiegangers voor een themareis. Volgen ze een Oranje­route, een kaasroute, een sprookjesroute, een wijnroute, een merenroute, een kastelenroute, een muziekroute, een route langs de restanten van een oude Romeinse muur, de mogelijkheden zijn legio en overtreffen veler stoutste verwachtingen.
Er is zelfs een route langs een Route: tienduizenden moderne pelgrims trekken per jaar langs de restanten van de mythische Route 66 in de Verenigde Staten. Op zoek naar hun nostalgische kicks on Route 66.
Bel een verkeersbureau en de themafolders vliegen je om de oren. Het Brits Toeristenbureau is mijn favoriet. Het geeft met inspirerende themabrochures uit. Literary Britain bijvoorbeeld (in het spoor van schrijvers), een rock­ en popbrochure, een antiekfolder en de nieuwste aanwinst: een route langs het industriële erfgoed in de Derwent Valley. En voor allemaal is de belangstelling groot, glimmen ze bij het verkeersbureau. Een van de Britse succesnummers is de Movie Map, daarmee kun je langs film en tv­lokaties reizen, studio's bezoeken en bijvoorbeeld ook het filmmuseum in Londen. Ik ben een keer met die kaart in de hand door Engeland getrokken, van Cambridge naar Oxford naar Londen. Zelden was het vakantieplezier groter dan tijdens die reis, ondanks de beperkingen van het ene thema (maar was het niet schrijver Simon Vestdijk die vond dat het sonnet de dichter eigenlijk de meeste vrijheid biedt?)
Film-­ en tv­-makers zijn natuurlijk ook niet gek; die kiezen de fraaiste decors en dat betekent dat je bijvoorbeeld in Oxford en Cambridge, ondanks dat je zoekt naar de universiteit waar een deel van Chariots of Fire is opgenomen, toch langs alle bekende bezienswaardigheden komt. Het zijn de extra's die zo'n zwerftocht bijzonder maken. Je komt in Oxford niet alleen op imponerende universiteitsterreinen en ziet weer hele scènes uit geliefde speelfilms voor je geestesoog, maar je tocht voert ook naar de pub The White Horse. Daar is gefilmd voor diverse afleveringen van de tv­serie Inspector Morse.
Als je daar naar vraagt bij de barvrouw begint ze te glunderen. Ze heeft namelijk de actrice die in Morse de kroegbazin speelt nog biertappen geleerd. Maar aangezien dat niet bijzonder lukte, heeft de regisseur in een paar close­-ups haar tappende handen gefilmd.
In Londen voert de route ook langs plekken die je er anders misschien niet bezoekt en dat allemaal vanwege films als A Fish Called Wanda, Help!, The Crying Game, My Fair Lady of de tv­-serie Absolutely Fabulous. De chique wijk Belgravia bijvoorbeeld, waar het huis van de tv-­familie Bellamy (Upstairs Downstairs, hier uitgezonden door de NCRV) staat bijvoorbeeld. Nu is daarvan niet meer gefilmd dan de voorpui, de opnamen vonden in een saaie studio plaats. Maar toch, op zoek naar die voordeur kom je langs de vroegere bovenmodale optrekjes van beroemde Engelse politici en andere bevoorrechten. Kapitale huizen met dienstingang en Jaguars, Bentleys, Rolls Royces, Porsches voor de deur. Ruime, rustige straten met veel ruisende bomen, een onverwachte oase in een hectische stad. De Movie Map is een absoluut genot voor iedereen die Engeland eens op een andere manier wil ontdekken, zeker filmliefhebbers.
En als er toevallig geen aansprekend thema kant­-en-­klaar voorhanden is bij het een of andere verkeersbureau ­ die kans is klein voor de bekende vakantielanden ­, dan maak je zo'n themareis gewoon zelf. Zo is het idee van de Nederlanders Bram Donkers en Anne Wesseling om alle 28 plaatsen met de naam Holland te bezoeken in de Verenigde Staten.

De plaats bezoeken waar ooit de school stond waar de beroemde dichter Lord Byron les kreeg. Ronddwalen in de geboorteplaats van de beroemde detective-schrijfster Agatha Christie. In het kennisbastion Oxford wandelen in de wetenschap dat daar onder anderen voorbeeld Evelyn Waugh, J.R.R. Tolkien en de dichter Shelley studeerden. Of even een moment nadenken over de toekijkende big brother aan het graf van George ’1984’ Orwell in Sutton Courtenay.
Of toch maar liever rondrijden in het landschap waar James Herriot - van de bekende NCRV-tv-serie - vijftig jaar dierenarts was. Maar rond Whitby de Dracula-route nemen kan ook; op de Engelstalige vouwkaart ’Literary Britain’ staan meer dan tachtig locaties aangegeven die met belangrijke auteurs en hun werk te maken hebben.
Met deze kaart hoopt het Brits Toeristenbureau geïnteresseerden in de Britse literatuur een plezier te doen. Eerder publiceerde de organisatie al met succes soortgelijke kaarten rond de thema’s film/televisie en popmuziek. De kaarten kunnen een leidraad zijn voor een heel afwijkende, maar inspirerende vakantie in Groot-Brittannië.
De literaire kaart geeft informatie over steden en streken die een belangrijke inspiratiebron zijn geweest voor auteurs. Zo is Cornwall verbonden met Daphne du Maurier (Jamaica Inn), Zuid-Schotland met Robbie Burns en Walter Scott, het Lake District met William Wordsworth en Wessex met
Thomas Hardy. Andere schrijvers die opgenomen zijn: Jane Austen (haar huis in Chawton), George Orwell (die 1984 schreef op het eiland Jura), de zusters Brontë, Roald Dahl, Graham Greene, Virginia Woolf, Agatha Christie (haar geboorteplaats Torquay) en natuurlijk William Shakespeare. Zijn geboorteplaats Stratford-upon-Avon is een literaire bedevaartplaats.

De kaart 'Literary Britain' is gratis. Schriftelijk aanvragen bij het Brits Toeristenbureau, Stadhouderskade 2,1054 ES Amsterdam.