Johan van Grinsven

Wie een snel overzicht wil hebben van wat de Zuid­-Spaanse havenstad Málaga te bieden heeft, kan natuurlijk kiezen voor een klassieke toeristenoptie: de rondrit per paardenrijtuig. En net als in alle andere toeristenoorden biedt zo'n klotsende rijtoer in kort bestek en in hapklare brokken de geijkte hoogtepunten van een stad. En dat natuurlijk tegen een stevige prijs. Maar vooruit, de eerste indruk is er.

Wie Málaga ­- en al die andere steden -­ beter wil leren kennen, neemt de benenwagen; hoewel zo'n rijtoer met paard natuurlijk bij kleine kinderen altijd in de smaak valt. Te voet opent een stad zich pas echt voor een bezoeker. Dan kunnen willekeurige patronen over de plattegrond worden getrokken, straat in, steeg uit, ook buiten de route die voor een paardenrijtuig moeilijk te bereiken is, of te veel tijd kost. Dan blijkt al snel dat Málaga weliswaar niet de mooiste stad van Spanje is, maar zeker meer te bieden heeft dan menigeen vermoedt.

Te weinig gedaan
Vorig jaar streken ruim drie miljoen toeristen neer op de luchthaven van Málaga (5% meer dan in 1995), de toegangspoort tot de Costa del Sol. En toch zijn badplaatsen als Torremolinos, Fuengirola en Marbella al heel lang bekender dan de provinciehoofdstad. „Málaga wordt compleet onderschat", zegt woordvoerster Diana Serop van het plaatselijke Patronato Provincial de Turismo de la Costa del Sol. „Toeristen gaan er gewoon aan voorbij. Ze komen hier aan op de luchthaven en verdwijnen meteen, om pas terug te komen als ze weer naar huis vliegen."
Serop steekt de hand ook in eigen boezem. „We hebben te weinig gedaan om Málaga te promoten. Omdat we dachten dat toeristen toch alleen naar de Costa del Sol kwamen voor de zon en het strand. Maar dat is aan het veranderen." De lokale toeristendiensten proberen daarom ook andere initiatieven uit. Een ervan is een hele aardige: in het aan de waterkant verankerde Málaga zijn enkele 'tapas­routes' uitgezet.
Een tapas­bar is in Spanje de gewoonste zaak van de wereld; bijna op elke spreekwoordelijke hoek van de straat te vinden. Het is een soort eetcafé; waarbij de eetwaren uitgestald liggen in vitrines op de bar. De gast vraagt om diverse gerechten (of wijst ze aan); vis in alle soorten en maten, worst, ham, olijven, brood, elke lekkerbek vindt er genoeg van zijn gading. Hij kan er een borrelhapje van maken of een complete lunch. Spanjaarden eten in de tapas­bar tussendoor een hapje, meestal tussen de middag ­- de drukste tijd is tussen 13.00 en 14.30 uur ­- of na werktijd. De sfeer is altijd relaxed, de prijzen alleszins acceptabel. In Málaga in ieder geval proberen: de boquerones, een lokaal visgerecht. Boquerones is ook de bijnaam van de Malagezen.

Bezienswaardigheden
Een tapas­bar is op z'n minst een voor de hand liggende tussenstop voor degenen die in Málaga aan de wandel zijn. En er de bezienswaardigheden bezoeken, zoals het ruim 900 jaar oude fort annex paleis Alcazaba (mooie patio's met tuinen), diverse musea, de Catedral waarvan de bouw in 1528 begon en duurde tot in de achttiende eeuw en dus een mengelmoes van stijlen werd, diverse andere kerken en palacio's.
De bezoeker treft in Málaga, ondanks dat er in de loop van de achterliggende eeuwen veel vernietigd is, nog sporen aan van de vele overheersers van de stad, waaronder Feniciërs, Romeinen en Arabieren. Juist omdat er zoveel verloren is gegaan, is Málaga nooit de toeristentrekker geweest als bijvoorbeeld Granada of Sevilla en zal dat ook wel nooit worden.
Maar wie de tapasroutes van de lokale VVV volgt (de folder heet: 'Rutas del Tapeo'), die brengt enkele aangename uren door in de drukke historische binnenstad. Druk, want Málaga is een stad waar wordt gewerkt. Het verkeer in de binnenstad ronkt en walmt de hele dag. Het lawaai is er onontkoombaar, maar niet echt hinderlijk. De decibellen zeggen vooral: dit is een dynamische stad.
Maar tegelijkertijd ziet de bezoeker overal Malagezen die zich even 'onthaasten', rustig op een terras hun koffie drinken. Het geeft Málaga ­- er wonen ruim een half miljoen mensen -­ een dubbel gezicht: ontspannen en druk tegelijk.

Calle Marqués de Larios
De negentiende­-eeuwse Calle Marqués de Larios is de belangrijkste winkelstraat van de stad. Daar is het zakelijke en commerciële hart te vinden. Bomvol winkels, warenhuizen, speciaalzaken; de lokale inkleuring is er niet zo groot. Dan is de Mercado Central, een grote overdekte markt aan de Calle Atarazanas, voor een toerist een grotere bezienswaardigheid. De geuren en kleuren zijn er opdringerig. Bonte reclameschilden lonken naar met boodschappentassen sjouwende vrouwen, overal starende vissenogen, glimmende bovenmaatse meloenen en sinaasappels, perziken en tomaten. De markt is één groot schouwspel, tegelijk handel en toneel.

Cante grande
Terug naar de tapas­bars. In de Calle Pastora is een fraai, stokoud exemplaar te vinden. De 'rekening' wordt er nog altijd met krijt op de toonbank geschreven, gewoon ter hoogte van de plek waar de gast staat. Wie een eigen lege fles meebrengt, kan die hier met wijn laten vullen. Het is er rommelig, rokerig, rumoerig, drukke gebaren begeleiden even drukke gesprekken. En het is nog maar net voorbij het middaguur.
Het tegenovergestelde van deze pijpenla is het ruime mesón El Chinitas aan de Pasaje Chinitas. Een beroemd eethuis, want hier is een speciaal soort flamencozang ontstaan, het cante grande. Hier hangt kunst aan de muur en poëzie. Maar blikvangers in het gerenommeerde restaurant zijn toch vooral de tientallen hammen die in slagorde boven de bar hangen. Hier prikken zakenlui hun vorkjes, de zaktelefoons natuurlijk op tafel.

Picasso
Een gast hoeft niet overal uitgebreid te eten. Een biertje drinken kan ook, vaak zal de uitbater dan al een ­ gratis­ schaaltje tapas meeserveren. Wie een of meer routes volgt en zich overgeeft aan de doolhof van smalle straatjes rond de kathedraal, doorkruist automatisch het oude centrum van de stad. Er zijn vijf verschillende wandeltochten uitgestippeld, zoals de Route van de Bisschop, de Restaurantroute en de Route van Picasso.
De laatste is een logische keuze, want in Málaga staat aan het Plaza de la Merced ook het geboortehuis van Pablo Ruiz Picasso. Open voor publiek, maar zonder bijzondere collectie van zijn werk. Dat 'verzuim' wordt volgend jaar goedgemaakt: dan staat de opening van een heel wat prestigieuzer Picasso-museum op de rol in Málaga.
Niet alleen vanwege Picasso's geboortehuis is dit plein vermaard. Dit plein is het hart van een studentikoos aandoende wijk. Veel uitgaansgelegenheden, bioscopen en veel jongelui op straat. Of de omgeving van het plein nog altijd het jachtterrein is van prostituees, daarover verschillen de meningen. „In elk geval minder dan vroeger", bekennen de tegensprekers.