Johan van Grinsven

Hella Haasse
Een G.O. ('Zjee­O') roept dat het tijd is voor waterpolo. Meteen worden enkele doelen in het zwembad geplaatst. De gewone zwemmers maken plaats. Onder hen de Nederlandse schrijfster Hella Haasse. Wat stram, want al op leeftijd, komt ze uit het water. 'Misschien zou ik vijftig jaar geleden nog meegedaan hebben, maar die tijd is voorbij', lacht ze.
Naast de vele sportieve en verstrooiende activiteiten steunt een Club Med nog op een andere belangrijke pijler: het eten. De buffetten zijn bijzonder uitgebreid. Een voorbeeld: de aanwezigheid van negen soorten stokbrood en twintig soorten kaas is 's avonds bij het diner maar heel gewoon.
Drie gele kralen en een witte is één cola. Het is even wennen, maar drankjes - een van de weinige zaken die Lieve Gasten in een club nog moeten betalen - worden hier met kralen betaald. (Drie gele en een witte is 5,50 gulden.) De gedachte erachter is, aldus de club, dat mensen zo niet de hele dag met hun portemonnee in hun zak rond hoeven lopen en aan geld lopen denken. Dat streven past weer in de traditie van Club Med. Past bij vroeger, toen de kamers nog niet afgesloten konden worden en er zelfs geen kranten in een club werden verkocht. De Boze Buitenwereld moest buiten blijven. Een club werd beschouwd als een vriendenclub waar mensen zich helemaal konden wijden aan het samen recreëren.

Jong en aantrekkelijk
De 28-­jarige Lieve Leidster Nadia Boufedji uit Leidschendam: 'Die kralen, dat is een heel slim systeem, want niemand weet meer wat hij uitgeeft'. Zij is een van de zeven Nederlandse G.O.'s in deze Portugese club. Ondanks de vele verschillende nationaliteiten lijken de negentig G.O.'s bijna allemaal op elkaar: ze zijn jong, aantrekkelijk en enthousiast. Dat laatste is handig, want ze krijgen slechts het Franse minimumjeugdloon uitbetaald (ongeveer 1.300 gulden per maand) en kost en inwoning zijn gratis. Daarvoor werken ze zeven dagen per week van 's morgens vroeg tot na middernacht. Ze mogen geen spijkerbroek (niet netjes) en geen zonnebril (onbeleefd tegenover de gasten) dragen en in het hoogseizoen mogen ze 's avonds het dorp niet uit (dan is het te druk). Het plezier en de zorgeloosheid van de gasten is een tijdrovende en serieuze zaak. Wie niet aardig genoeg is tegen de Lieve Gasten, gaat er onverbiddelijk uit.

Condooms
Er is weinig preutsheid bij de G.O.'s, getuige hun gedrag en hun kleding.
Weer terug naar vroeger. Toen bruiste het in de dorpen van de affaires, onderling en met gasten. Club Med werd geassocieerd met zon, zee en seks. Lieve Baas Serge Trigano noemde de club eens het grootste huwelijksbureau ter wereld.
Maar de club wil van dat imago af; er zijn speciale kindvriendelijke clubs gekomen en de reclames richten zich meer op stellen in plaats van alleenstaanden. En dan is er het aids­spook. Meteen toen jaren geleden duidelijk werd wat voor doem aids was, zorgde het hoofdkantoor in Parijs ervoor dat de G.O.'s bij hun loonstrook standaard een voorraad condooms kregen. In Da Balaia kunnen G.O.'s ze tegenwoordig gratis bij de receptie ophalen. Volgens ingewijden zijn de grootverbruikers in het tenniscircuit te vinden.

Animeermeisjes
De G.O's zijn de gangmakers in een club. Ze hebben allemaal hun eigen werk, maar daarnaast moeten ze met de gasten de maaltijden gebruiken, moeten ze meedoen aan de show vol zang en dans die de medewerkers iedere avond opvoeren en moeten ze in de disco met de gasten dansen. Het zijn animeermeisjes en -­jongens. Ze zijn het ook die moeten uitdragen dat de Lieve Gasten voor even allemaal één grote familie zijn.
De scrabblekamer maakt duidelijk dat deze club niet past in het beeld dat veel mensen van Club Med hebben. Het is geen vakantieparadijs voor yuppies alleen. Een mevrouw in wat ze hier 'de derde leeftijd' noemen, legt na 'vodkas' het woord 'patinette' en wint het spelletje van haar broze leeftijdgenoten.
Jeff van Bever, directeur Nederland van Club Med: 'De meeste G.M's zijn tussen de 35 en 45 jaar. Het is juist onder jongeren dat we minder gasten hebben'.
Club Med neemt de vierde plaats in op de lijst van grootste reisorganisaties en de tiende plek in het rijtje van 's werelds grootste hotelketens (gerekend naar de situatie in het seizoen 1991­-1992). Die periode had het Franse concern een omzet van circa 2,8 miljard gulden, 2,1 miljoen gasten en 8.000 G.O.'s van zeventig nationaliteiten in dienst. Nederland loopt niet warm voor Club Med: vorig jaar boekten 9.400 mensen een Club Med­-vakantie. Naar verhouding komen de meeste Nederlandse gasten uit de zuidelijke provincies.
Een ander ingeslepen vooroordeel is dat Club Med duur is. Een week in een club varieert in prijs van 600 tot 5.000 gulden op een van de beide cruiseschepen, want die hebben ze ook. Een week Da Balaia (vier sterren) kost inclusief vliegreis vanaf 2.035 gulden. Maar bij die prijs zijn eten (onbeperkt en inclusief wijn) en het gebruik van de meeste faciliteiten inbegrepen.

Belg
Club Med was jarenlang echt Frans, hoewel in 1949 bedacht door de Belg Gérard Blitz, maar de club heeft sinds zeven jaar ramen en deuren open staan. De clubs worden internationaler, luxueuzer, kamers kunnen voortaan op slot, er is een kluisje in de kamers en er zijn zelfs al enkele clubs met televisie in de kamers. Maar er zijn ook nog altijd veel traditionele, sobere huttendorpen.
Nog maar 34 procent van de gasten is Frans, dat was jarenlang minstens 60 procent. Toch is de Franse taal nog altijd voertaal in de meeste clubs. Een gast zou bijna vergeten dat hij in Portugal is. De buitenwereld, dat is hier de Algarve, met eens rustige stadjes die nu vol hotels, restaurants, cafés, disco's en souvenirwinkels staan. Met gehuchten waar vrouwen naar de dorpspomp moeten om water te halen, waar ze geen electriciteit hebben. Hier bruint de zon niet, maar brandt zij gewoon.
Ondertussen wordt de Lieve Gast door de Lieve Leider verwend; hij of zij ligt wat op het strand, slaat een tennis­- of golfballetje, zwemt wat, laat zich masseren, gaat zich te buiten aan uitgebreide buffetten, leert zeilen en speelt een partijtje bridge. En merkt in die Franse enclave niet eens dat hij of zij in een heel ander deel van Europa verblijft. Daar waar een kilo aardbeien maar 2,50 gulden kost (minder dan twee gele kralen) en waar vrouwen in de rivier hun was doen. De Boze Buitenwereld, die ook de echte wereld is, waarin gewerkt moet worden om te overleven.

Meer informatie: clubmed.nl