Johan van Grinsven

Munshausen is inmiddels ook vermaard vanwege de pruimenjam die er wordt gemaakt. Rechts Roger Thelen van de vereniging die alle evenementen in Munshausen organiseert.

De toeristenaccommodatie van de Dahms heeft de omvang van een huis voor een kinderrijke boerenfamilie. Of voor een paar vakantievierende gastfamilies. In het pand onder meer een keuken, ruime woonkamer, diverse slaapkamers en een speelkamer met tafeltennistafel. In het hoogseizoen te huur voor zo'n 750 gulden per week, inclusief verwarming en electra.
Sinds 1991 hebben Luxemburgse boeren die vakantieverblijven verhuren voor toeristen zich verenigd in de organisatie Tourisme Rural (plattelandstoerisme).
Die club heeft enkele jaren nodig gehad om de kinderziektes te overwinnen. Het ledenaantal is inmiddels uitgebreid van een schamele negentien tot zo'n honderd, het aanbod is gecontroleerd, de normen op elkaar afgestemd, het product is geclassicificeerd en er is een overzichtelijke gezamenlijke brochure gekomen.

De wind mee
Jean Berns - boer en voorzitter van het bestuur van de associatie - meldt dat in 1993 en 1994 zo'n 2.400 buitenlandse gasten logeerden op een van de aangesloten bedrijven. In 1995 steeg dat aantal, met zo'n 15 procent, de snelst groeiende toeristische sector in Luxemburg. En dit jaar begint de echte groei pas goed, meent Berns. "Niet alleen omdat ons product verbeterd is, we hebben de trend ook mee. Dit soort vakanties wint overal aan populariteit, niet alleen in Luxemburg. Mensen zijn blijkbaar toe aan iets anders. Daarnaast is ons voordeel dat we niet duur zijn, zeker niet als je het omrekent naar het aantal mensen dat in een accommodatie kan verblijven."

Kinderen
Tot op heden kozen vooral gezinnen met kinderen voor een vakantie op de boerderij. "Kinderen vinden het leuk om een middagje mee te helpen", aldus Berns. De voordelen van een accommodatie op het platteland liggen volgens hem voor de hand: de verblijven kenmerken zich door rust en kleinschaligheid, bevinden zich meestal in of dichtbij de natuur en de toerist komt heel direct in contact met de plaatselijke bevolking, wordt als vanzelf voor even onderdeel van het leven in een kleine gemeenschap. Niet alleen omdat Luxemburgers over het algemeen toegankelijke mensen zijn, maar omdat het dagelijkse leven gewoon doorgaat, of er nu gasten zijn of niet.
"Zeker, de boer heeft overdag niet altijd veel tijd om mensen tekst en uitleg te geven. Gasten begrijpen heus wel dat er gewerkt moet worden." Ze hoeven dus niet bang te zijn dat ze op een namaak­boerderij terecht komen. Er loopt niemand rond, zoals Paul van Vliet ooit plastisch schilderde in een conference, met een spuitbus om een nep­strontgeur aan te brengen.

Extra geld
Wie denkt dat de Luxemburgse boeren voor hun plezier 'hotelier' geworden zijn, heeft het mis. Zo was het vroeger al niet, vertelt de moeder van Christiane Meyer-­Ernzen die met haar man de ongeveer 300 jaar oude boerderij Roudenhaff boven Echternach bestiert en tegelijkertijd diverse gastenkamers exploiteert. Haar moeder: "Mijn schoonmoeder verhuurde al kamers aan vakantiegangers. Als ik dan van het werk op het land thuis kwam en auto's zag staan, verheugde ik mij al. Dan wist ik dat er wat extra geld in het laatje kwam".
Veel is er sindsdien niet veranderd. De boerenstand heeft het ook in Luxemburg niet gemakkelijk, vertelt directeur Josiane Willems van de boerenvakorganisatie Centrale Paysanne Luxembourgeoise. Die extra inkomsten uit het toerisme zijn nodig om te overleven als boer. Niet voor niets geeft het Luxemburgse ministerie van Landbouw forse subsidies aan boeren die accommodaties gaan verhuren. Ook het ministerie van Toerisme doet dat.

Ruim
Bij het bekijken van diverse vakantiewoningen in het oostelijk gelegen 'Klein­-Zwitserland' valt steeds weer op dat ze erg ruim zijn. Degelijk, goed ingericht en vaak nieuw. En dat de prijs alleszins acceptabel is. De top van de prijzen ligt ergens in de buurt van 750 gulden per week, maar dat is dan al gauw een accommodatie die geschikt is voor minstens zes mensen.
Jean Berns: 'We moeten de prijzen wel laag houden omdat we onszelf anders uit de markt prijzen. We bieden weliswaar veel meer comfort dan een camping, maar omdat zoveel mensen in Luxemburg komen kamperen, vergelijken ze onze prijzen wel met die van de campings."
De naam Tourisme Rural en de brochure 'Vakantie op het platteland' kunnen aanleiding geven tot misverstanden. Ze leiden de gedachten gemakkelijk naar afgelegen boerderijen, verstopt aan het eind van een landweggetje, tussen de weilanden. In veel gevallen is de lokatie ook afgelegen, voor zover daar in het kleine Luxemburg sprake van kan zijn. Maar ook heel wat boerderijen zijn midden in een dorpskern te vinden. Maar zelfs daar zijn het meestal grote, massieve blokkendozen met behoorlijk wat grond er omheen.
Er zijn niet alleen landbouw­ en veeteeltboerderijen onder de accommodaties te vinden, maar ook wijnboeren, pensions met daaraan verbonden een manege en een enkele verbouwde dorpsschool. De accommodaties zijn geclassificeerd, met een tot vier korenaren.

Varkens
Terug naar de familie Dahm, hun zuivelboerderij en hun ongeveer vijftig hectaren grond. Boven de ruimte waar de 80-jarige oom Jos opslag, winkeltje en proeflokaal heeft ingericht - hij produceert zo'n zes­ tot zevenduizend liter sterke drank per jaar - zijn de toeristenappartementen te vinden. Op die plek stond tot voor kort een bouwvallige varkensstal. Toen die het punt van totale instorting wel erg dicht naderde, moest er iets gebeuren. Een nieuwe varkensstal bouwen mocht niet meer van de overheid. Voor het bouwen van toeristenappartementen kwam wel een forse subsidie af. Het echtpaar moet daarvoor tenminste tien jaar blijven verhuren.
Yvonne Dahm-­Reiter: "Wie zegt dat een van onze kinderen later de boerderij wil overnemen. Daarom hebben wij die accommodatie zo gepland dat wij, als wij oud zijn, de boerderij kunnen verpachten en er zelf in kunnen gaan wonen." Ze lacht. "En toeristen zijn tegenwoordig profijtelijker dan varkens."